Living lab voor smart energy hubs
Nederland zit midden in een energietransitie. Op dit moment groeit de vraag naar elektriciteit explosief door de snelle verduurzaming, de groeiende economie, de digitalisering van de samenleving en de woningbouwopgave. De ontwikkelingen gaan sneller dan de netbeheerders de netten kunnen versterken en daardoor raakt het net op steeds meer plekken ‘vol’. Alle ontwikkelingen – voor de komende tientallen jaren – hebben impact op het energiesysteem: elektrisch vervoer, zonnepanelen op het dak, windenergie, het verduurzamen van de industrie, de woningbouwopgaven en de warmtetransitie in de wijken. Het volle elektriciteitsnet heeft consequenties op onder andere het bedrijfsleven en de woningbouwopgave in de regio Gelderland.
Energie uit fossiele brandstoffen maakt plaats voor energie uit hernieuwbare bronnen, zoals water, wind en zon. Onze energienetwerken kunnen de energietransitie niet aan. We staan voor de volgende uitdagingen:
- Het elektriciteitsnetwerk heeft onvoldoende capaciteit om de zon- en windprojecten van de Regionale Energie Strategieën (RESsen), opwek op woningbouwlocaties en bedrijventerreinen te ontsluiten.
- Het elektriciteitsnet heeft onvoldoende capaciteit om in de snel toenemende elektriciteitsvraag van woningen, bedrijven en mobiliteit te voorzien.
- Het geplande waterstofnetwerk verbindt de vijf grote energieclusters, maar zal voorlopig de verspreide industrie in Oost-Nederland, het zogenaamde zesde cluster, niet aansluiten.
- Tot slot neemt door weersafhankelijke energiebronnen de onbalans tussen vraag en aanbod toe, en is frequente netuitval niet langer uit te sluiten.
Oost-Nederland is goed gepositioneerd als living lab voor Smart Energy Hubs. Ekinetix onderzocht in 2020 in een positioneringsonderzoek de ‘kracht van Oost-Nederland in de Energietransitie’. Een van de belangrijke conclusies in dit rapport is: “Geïntegreerde decentrale energiesystemen en living labs waarin deze systemen worden ontwikkeld, getest en ingepast, passen bij de kracht en potentie van deze regio.”
foto: Innofase.nl
In dit kader is in Oost-Nederland het living lab Smart Energy Hubs opgezet, waarbinnen op 10 bedrijventerreinen in Overijssel en Gelderland lokaal decentrale energiesystemen gerealiseerd zullen worden. Vier hubs in Overijssel en zes hubs in Gelderland. Dit zijn gebieden waar de complexiteit hoog is en de oplossingen om bovenlokale regie vragen. We willen zo gerichte kennis en ervaring op te doen en leren van elkaar voor een verdere uitrol van Smart Energy Hubs in Oost Nederland. Drie Smart Energy Hubs in Lifeport, te weten Innofase, TPN-West Nijmegen en Brickvalley (verspreide steenfabrieken langs de Waal en Rijn). De locaties kennen een eigen karakteristiek en eigen oplossingen. Door de Smart Energy Hub ontwikkeling in Lifeport aan te jagen en te versnellen sluiten we aan bij de propositie van Oost-Nederland om als living lab voor slimme decentrale energiesystemen te fungeren. Aanvullend op de twee speerpunten in het landelijk klimaatbeleid, opwaardering energienet en bouw waterstofbackbone, biedt Oost-Nederland innovatie, technologie en kennis op het gebied van decentrale energiesystemen, die we de komende jaren toepassen in het living lab van Smart Energy Hubs.
Een goed functionerende Smart Energy Hub vermindert de druk op de netten, verlaagt de energiekosten, vergroot de betrouwbaarheid van de levering, en draagt sterk bij aan het emissievrij maken van al ons energieverbruik. Hierbij is het de bedoeling dat het overschot aan energie in de toekomst wordt terug geleverd aan de naastgelegen bedrijven. Hiervoor moet een vorm van energieopslag, zoals batterijopslag of waterstof, worden gerealiseerd. Ondernemend Nederland is volop bezig met haar duurzame opdracht. De energietransitie en circulair ondernemen zijn bij veel ondernemers ‘top of mind’. Juist omdat verduurzaming groeikansen en werkgelegenheid biedt. The Economic Board gaat, samen met de regio, voor een nieuw en duurzaam ondernemersperspectief. Dit behalen we alleen door volop samen te werken in de regio. Met elkaar, maar zeker ook met lokale overheden en andere partners.
Bedrijventerrein InnoFase heeft na een jaar voorbereiding een belangrijke eerste stap gezet, 17 partijen hebben een intentieovereenkomst getekend om van bedrijventerrein InnoFase in Duiven een smart energy hub te maken om lokaal opgewekte duurzame energie op ieder moment beschikbaar te maken. Door samen te werken kan de lokaal geproduceerde duurzame energie hier benut worden. Zo worden we minder afhankelijk van de druk op het nationale stroomnetwerk.
