Het nieuwe dagziekenhuis Rijnstate Elst is klimaatneutraal en daarmee uniek in Europa. Voor het opwekken van energie gebruikt het zonnepanelen en waterstof. Maar dat is niet de enige reden waarom de term ‘ziekenhuis van de toekomst’ zo te horen is, zo blijkt uit een gesprek met Hans Schoo en Marcel Spanier.

Met een gongslag nam het ziekenhuis de nieuwe Rijnstate-vestiging in Elst op 26 juni in gebruik. Een symbolisch moment en ook een moment waar met smart op werd gewacht. De vestiging vervangt twee andere locaties: Velp en Arnhem-Zuid. Daar vinden nu nog een paar laatste activiteiten plaats, die de komende tijd allemaal naar Elst verhuizen.

Minder meters, zelfde zorg

“Het gebouw in Velp is oud, wat voor veel extra kosten zorgt. Ook aan het gebouw in Arnhem-Zuid zitten nadelen. Dat was eigenlijk niet zo geschikt voor medische zorgverlening”, legt Hans Schoo uit. Hij is lid van de Raad van Bestuur van Rijnstate, met onder andere bouw in zijn portefeuille.
“Daarnaast is er in het zuiden van ons gebied een sterke bevolkingsgroei, terwijl we er nog niet aanwezig waren”, vervolgt hij. “Door de vervanging is ons vastgoedportfolio weer klaar voor de toekomst. We gaan van 26.000 vierkante meter in Velp en Arnhem-Zuid (bij elkaar opgeteld, red.) naar 12.500 vierkante meter in Elst. Daardoor zijn de kosten lager, terwijl we evenveel zorg verlenen.”

Belangrijke vakgroepen die in Velp zaten, zijn nu actief in Elst, vertelt Marcel Spanier. Hij is MDL-arts en bestuurslid van de Coöperatie Medisch Specialisten Rijnstate. Ook hij heeft bouw in zijn portefeuille. “De dermatologen, pijnspecialisten, oogartsen en iedereen van Vitalys, kliniek voor overgewicht, zitten nu volledig in Elst. Sommige specialisten hebben er hun hoofdvestiging en alle anderen kunnen er werken.” Schoo: “Het is een multifunctioneel en multidisciplinair ziekenhuis. Elst is een prachtige aanvulling op onze locatie in Zevenaar, met vooral planbare zorg, en die in Arnhem-Noord, met veel spoedzorg en interventies.”

Trots

De term ‘ziekenhuis van de toekomst’ valt sinds de ingebruikname volop. Vanwege zeer moderne apparatuur, zoals een speciale CT-scan voor snel hartonderzoek, en vooral vanwege het duurzame karakter. Schoo: “Zo’n nieuw gebouw neerzetten doe je voor minimaal dertig of veertig jaar. Het was voor ons hét moment om dat gelijk heel duurzaam te doen.” Spanier: “De zorg is verantwoordelijk voor zeven procent van de CO2-uitstoot en daar zijn we ons bewust van. Dit was een mooie kans om het goed neer te zetten. We zijn heel trots op het resultaat.”

Rijnstate Elst is namelijk het eerste klimaatneutrale ziekenhuis in Europa. Daarvoor zijn meerdere innovaties gedaan. Schoo: “We zijn een all electric ziekenhuis: er is geen gasleiding. Zestig procent van de elektriciteit die we nodig hebben voor verwarming, koeling en alle apparaten, wekken we op met zonnepanelen. Dat gaat in totaal om 2300 vierkante meter. We gebruiken waterstof om de te veel opgewekte energie op te slaan. Daarvoor staan twee grote tanks op het terrein. Als de zon niet schijnt, gebruiken we die energie. Een ingenieus systeem bepaalt daarnaast precies wanneer we de energieleverancier nodig hebben.”

Bamboehout

Ook in de bouw zelf zitten veel slimme innovaties. Spanier: “Alle gemetselde geveldelen staan een beetje schuin, wat handig is voor het opslaan van zon. Er is veel bamboehout gebruikt voor de vloeren en de wanden, waarin CO2 is opgeslagen. Er is daarnaast heel compact gebouwd, met weinig loze ruimtes. Zo is er bijvoorbeeld één centrale wachtruimte per vloer. De spreek- en onderzoekskamers zijn zo veel mogelijk uniform gelaten, zodat alle verschillende disciplines er gebruik van kunnen maken. Op die manier hebben we het totale oppervlak flink kunnen terugdringen, met daardoor een kleinere footprint.”

Het nieuwe gebouw faciliteert bovendien het doen van videoconsulten, met daardoor minder reisverkeer. De hoeveelheid afval terugdringen is een andere prioriteit. Schoo: “Daarvoor hebben we te maken met allerlei eisen en regels. Het is een mooie uitdaging om de komende tijd ook op dat vlak groener te worden.”

Kruisbestuiving met bedrijven

Een leuke bijkomstigheid is het feit dat een deel van het pand beschikbaar is voor start-ups en scale-ups die in de zorgsector actief zijn. Spanier: “We verwachten dat er een wederzijdse kruisbestuiving ontstaat tussen artsen en bedrijven als ze elkaar makkelijk kunnen benaderen om te sparren. Dat zal leiden tot nieuwe ideeën en een betere toepassing daarvan.”

In Rijnstate Elst zit ook een vestiging van Bakker Bart. Schoo: “We vinden gezonde en verantwoorde voeding heel belangrijk voor onze patiënten en medewerkers. Onze diëtisten zijn in gesprek gegaan met Bakker Bart over het aanbod, met een prachtig resultaat. De bakker is ook beschikbaar voor buurtbewoners die gewoon een halfje bruin willen halen én voor mensen die op het station, dat vlakbij is, moeten wachten op hun trein en nog even een kop koffie willen drinken.”

Lifeport: bedrijven, kennisinstellingen en overheden samen

Bakker Bart is van oorsprong een Nijmeegs bedrijf. Samenwerken binnen de Lifeport-regio en daarbuiten is belangrijk, vindt Spanier. “Je hoeft het wiel niet altijd zelf uit te vinden. Daarom is The Economic Board interessant voor ons: het is een mooi podium om bruggen te slaan met bedrijven en kennisinstellingen. In de regio Lifeport zitten veel belangrijke spelers waar wij wat aan hebben: van de RU en de WUR tot en met bijvoorbeeld Alliander.”
Schoo: “Bij de bouw in Elst hebben we ook heel fijn samengewerkt met de gemeente. Ook het contact met onder andere huisartsen, verplegings- en verzorgingshuizen en de thuiszorg is heel belangrijk. Een ziekenhuis mag absoluut geen eilandje in de samenleving zijn. We doen het met elkaar.”