De krachten bundelen om te voorzien in de toekomstige energiebehoefte
De Binnenhaven TPN-West Nijmegen dient als proeflocatie voor het programma Smart Energy Hubs, dat lokale energieopwekking, opslag en gebruik stimuleert. Een belangrijke stap om de uitdagingen rond het overvolle energienet het hoofd te bieden. Wat betekent dit voor ondernemers? Hoe faciliteert TPN-West deze pilot? En hoe draagt de politiek bij? We spreken met Marieke Butterhoff (procesregisseur Smart Energy Hub TPN-West), John Brom (wethouder gemeente Nijmegen en lid The Economic Board) en Ilko Bosman (voorzitter VNO-NCW regio Arnhem-Nijmegen & lid The Economic Board).
Op 4 april 2024 hebben 15 partijen een Intentieovereenkomst ondertekend voor de bouw van een Smart Energy Hub in de Binnenhaven van TPN-West. Het werd feestelijk gevierd, daarna ging men weer over tot de orde van de dag. Er is immers nog veel werk te doen. Marieke: “Ondernemers, de HAN, gemeente Nijmegen en andere partijen vormen de kern van deze triple helix-samenwerking. Op het terrein van TPN-West steken acht ondernemers hun nek uit. Het gaat daarbij niet alleen over elektriciteit, maar ook over andere energiedragers als warmte, aardgas en waterstof. Ook de mobiliteitstransitie is daar een integraal onderdeel van.”
“Hoe mooi zou het zijn als wij een voorloper en voorbeeld voor andere regio’s zijn”
Een robuuste aanpak en het belang van krachten bundelen
“We pakken dus het hele palet aan, waardoor het energiesysteem robuuster worden. Daarbij zijn slimme, AI-gedreven energiemanagementsystemen cruciaal. Alle assets moeten namelijk met elkaar praten, het verzamelen van data is belangrijk. Ondernemers hebben allemaal een contract met Liander, gebaseerd op een bepaalde afname. Deze contracten zijn gebaseerd op de piekmomenten. Als je echter met ondernemers een collectief vormt en een groepscontract wilt sluiten, dan zegt de netbeheerder dat het netwerk daar niet op is uitgelegd. Ondernemers leveren daarom bij een collectieve afspraak qua capaciteit in, maar helpen hiermee wel hun buurman. We willen straks voorbereid zijn op deze groepscontracten en werken een ontwerp van de smart energy hub uit, bereiden leveringscontracten voor en zetten een energiecoöperatie op. Het voorziene eindspel is het onderling leveren en balanceren van energie over een groot deel van de bedrijven. Zo hebben zij zelf de regie op het energie-aanbod en de prijsvorming.
Er wordt zelfs al verder gedacht
“Tennet heeft begin dit jaar aangegeven dat er de komende jaren zeer beperkt ruimte is voor groepsovereenkomsten. Dit heeft de acht bedrijven gemotiveerd om met elkaar een plan B te bedenken. Dit collectieve achter de meter-plan wordt nu ontwikkeld, zodat zij ook binnen de ruimte die er is, als collectief stappen kunnen zetten, Hierin zie je echt de kracht van het ondernemerschap terugkomen.” John vult aan: “Juist ondernemers denken ook op ándere manieren na om met elkaar het einddoel te bereiken. Sowieso hebben we hier in de regio Arnhem-Nijmegen alle oplossingen en assets beschikbaar om dit traject vorm te geven. We hebben met elkaar een goed lopend ecosysteem waarmee we echt het verschil kunnen maken.”
De sleutel tot de oplossing is een decentrale aanpak
Ilko: “Ondernemers die nu willen uitbreiden of verduurzamen lopen vast door de netcongestie. Het hebben van genoeg elektriciteit is niet meer vanzelfsprekend. Het probleem is in korte tijd bovendien veel acuter geworden, bijvoorbeeld doordat technologie steeds complexer wordt en elektrische mobiliteit een enorme vlucht heeft genomen. Het is goed dat het net streng gereguleerd is, maar dat maakt het toepassen van creatieve oplossingen tegen netcongestie lastig. De sleutel ligt daarom voor een groot deel in decentrale oplossingen. De Smart Energy Hub zit nog in de pilotfase, wat we hier leren moeten we straks opschalen naar iets wat we breder kunnen repliceren. We betrekken nu al bedrijven bij het project en brengen in kaart welke behoeften zij hebben. Wij als VNO-NCW vertegenwoordigen deze bedrijven richting overheden en netbeheerders, waardoor het makkelijker is dit soort initiatieven van de grond te krijgen. We hebben een sterk groeiend energiecluster in de regio Arnhem-Nijmegen. Daarom is het ook logisch om dit juist op het terrein van TPN-West uit te voeren. Het maakt de samenwerking daardoor bovendien doeltreffender en eenvoudiger. We hebben immers snel toegang tot de benodigde technologie.”
De regio Nijmegen-Arnhem wil vooroplopen
John: ”Hier in de regio staan we voor fijn wonen, fijn leven en een gezonde economie. Nijmegen staat vooral bekend om de health & hightech, Arnhem om de energy. Deze hebben elkaar nodig, de overheden, ondernemers en onderwijs- en kennisinstellingen moeten dus met elkaar samenwerken om de regio te dragen. We willen toonaangevend worden op het gebied van technologie en energie en zijn de puzzel steeds verder aan het leggen. Inmiddels is er een goed samenspel tussen de arbeidsmarktregio’s Arnhem en Nijmegen en maken we gebruik van elkaars opleidingen en arbeidsmarkt. Met mijn achtergrond als ondernemer weet ik hoe ondernemers denken. Zij vinden saamhorigheid belangrijk en de schoorsteen moet roken. We moeten het dus gezamenlijk voor elkaar krijgen, het is echt een kans die we moeten pakken. Als we niet overgaan naar de nieuwe economie, dan zul je namelijk zien dat de economie ons achter zich laat. Hoe mooi zou het zijn als wij een voorloper en voorbeeld voor andere regio’s zijn!”
Foto: Bart Kouwenberg
Tekst: Joep Peters