Speelt groene waterstof een cruciale rol in de energietransitie? Of zijn er te veel nadelen en zitten we op een doodlopend pad? Patrick Cnubben vindt absoluut dat eerste. Hij is een waterstofvoorvechter van het eerste uur. De Limburger die in Groningen woont en werkt, verbindt nu verschillende schakels in Oost-Nederland. Aan de vooravond van de European Hydrogen Week bespraken we met hem hoe de regio er op waterstofgebied voorstaat.

Om voor energie minder afhankelijk te zijn van gas en olie uit landen zoals Rusland, zet de EU onder meer in op groene waterstof. “In 2030 wil de EU tien miljoen ton hernieuwbare waterstof zelf produceren en tien miljoen ton importeren”, weet Patrick Cnubben. Het produceren is de grootste uitdaging. Daarvoor zijn er nu in heel Europa Hydrogen Valleys. Cnubben: “Dat zijn regionale ecosystemen waar de hele waterstof-waardeketen is vertegenwoordigd. Dus het maken, opslaan, transporteren en herdistribueren van waterstof, plus de toepassingen in de industrie, de gebouwde omgeving en de mobiliteit. Het zijn innovatieprojecten, bedoeld om te testen en ervan te leren.”

Cnubben weet waarover hij praat: hij was kartrekker bij de totstandkoming van de eerste Hydrogen Valley van Europa, in Noord-Nederland. “Toen ik in Brussel aanklopte voor meer waterstofbussen in de regio Groningen, werd ik gevraagd om zo’n Hydrogen Valley op te zetten. Zo ontstond het project HEAVENN.” Daarna ontwikkelde hij meerdere vergelijkbare ecosystemen in binnen- en buitenland. “Ik breng vooral de belangen aan de publieke en private kant bij elkaar door partijen te verbinden.”

Op een kruispunt

Met zijn eigen adviesbureau, Hydrogen Architects, helpt Cnubben Oost NL, The Economic Board, strategische board Stedendriehoek en Twenteboard nu bij het opzetten van een Hydrogen Valley in Oost-Nederland. Dat moet de naam Hy East Valley krijgen. “Het biedt veel voordelen, omdat je de belangen dan bundelt. Gelderland en Overijssel zijn samen niet alleen een heel groot gebied, maar bevinden zich ook op een heel interessante plek. Energiestromen zoals aardgas en elektriciteit gaan in Nederland van noord naar zuid en de logistieke stromen gaan van west naar oost. Oost-Nederland bevindt zich precies op dat kruispunt. Daarnaast heeft het Noordrijn-Westfalen als grote buur, waar ze veel waterstof nodig hebben. Als je goed samenwerkt, is er heel veel mogelijk in de productie, transport en de afname van waterstof, technologieontwikkeling de realisatie, het onderhouden van installaties alsook de opleiding en training van voldoende geschoold personeel, van vakman tot academicus.”

Een belangrijke stap voor de Hydrogen Valley is het opstellen van een businessplan. Dat wordt in april 2025 bij de EU ingediend met als doel om subsidie te krijgen. “We spreken bewust over een businessplan en niet over een subsidieaanvraag. Als je niet met een goed plan aankomt, sta je meteen weer buiten. De subsidie is niet meer dan een hulpmiddel om innovaties te stimuleren en de onrendabele top te dichten, waardoor het extra aantrekkelijk wordt voor ondernemers om mee te doen.”

Aftakking waterstofbackbone

Naast het ontwikkelen van een plan moet er natuurlijk veel meer gebeuren. “Het is vooral een kwestie van bestaande projecten, die nu vaak nog een beetje in zichzelf gekeerd zijn, met elkaar te verbinden. Ook de toepassingen in de industrie, de gebouwde omgeving en de mobiliteit zijn heel belangrijk. Daarin gebeurt al heel veel moois in deze regio, onder andere in de verschillende steen- en papierfabrieken. Met andere interessante industrieën zoals food en hightech en de aanwezigheid van IPKW heeft de regio veel potentie.”

Voor de regio Arnhem/Nijmegen en de rest van Oost-Nederland is het belangrijk dat er een aftakking komt van het grote waterstofnetwerk van Gasunie dat in ontwikkeling  is. Cnubben: “Die waterstofbackbone wordt een soort ringleiding door Nederland die eerst de grote industriële clusters verbindt. Hij loopt door Gelderland en Overijssel heen, maar er is nog geen aftakking naar de lokale en regionale industrie in beeld. Het zou ideaal zijn om straks waterstof  in te kunnen voeden en natuurlijk af te kunnen nemen van dat netwerk.” Daarvoor is een intensieve lobby gaande, waarin verschillende partijen samenwerken. “Ik ben ervan overtuigd dat die aftakking er komt, maar de vraag is alleen wanneer.”

Erkende speler worden

Eerder dit jaar ging Cnubben mee op een door The Economic Board georganiseerde verkenningsmissie van de regio naar Marokko. “Je kunt niet alle waterstof zelf maken, je zult ook moeten importeren.” Marokko heeft ambitieuze plannen voor het ontwikkelen. “Er zijn verschillende manieren om die waterstof hier te laten landen.”

“Ondernemers in de regio Arnhem-Nijmegen zijn heel goed bezig op het gebied van groene waterstof”, vindt Cnubben. Hij doelt onder meer op de vele waterstof-startups die er zijn en de energie-samenwerking op bedrijventerrein InnoFase. Maar samenwerken op triple-helix-niveau is noodzakelijk, geeft hij aan. “Anders werken allerlei entiteiten los van elkaar aan goede dingen, maar kom je niet verder. Het werk van The Economic Board is daarin heel belangrijk. Zij doen mooie dingen met grote impact.”

“Er is absoluut iets aan de hand met het klimaat”, stelt Cnubben. “Je kunt het je niet veroorloven om niets te doen. Groene waterstof is zeker niet de enige oplossing, je moet ook aan de slag met andere oplossingen: van windmolens en zonneparken op land en zee tot en met groen gas. Maar waterstof speelt zeker een grote rol. Je moet daarbij beseffen dat je nu de eerste stappen zet van een lange reis. Alles begint met een plan. Een Hydrogen Valley is zo’n plan. Dat kan de regio een mooie push geven.”

De European Hydrogen Week, die dinsdag 19 november begon, is een belangrijk moment voor de regio. “Daar proberen we zoveel mogelijk mensen te spreken om onze plannen onder de aandacht te brengen en een positie te verwerven in het hele waterstofdomein. Oost-Nederland is een enorm sterke regio. Nu is het belangrijk om een herkende en erkende speler in dit spel te worden.”