“Regio is waanzinnige plek om te wonen en te werken”

“Regio is waanzinnige plek om te wonen en te werken”

Man die fruit verkoopt op het markt

Ongeveer 35 partijen ondertekenden april vorig jaar het Human Capital Akkoord regio Arnhem-Nijmegen. Doel is om het personeelstekort en andere arbeidsmarkt-uitdagingen in samenwerking aan te pakken. Wat gaat er sindsdien goed en wat kan er nog beter? Een gesprek met vijf betrokken specialisten.


Er is een structurele krapte op de arbeidsmarkt. Vraag en aanbod sluiten niet op elkaar aan”, schetst Kim Hooiveld. Hij is sinds een paar maanden actief voor The Economic Board, waar hij werkt aan de uitvoering van het Human Capital Akkoord. “De omvang van die uitdaging is groot: het loopt door alle sectoren heen. Het probleem daarvan is dat het oplossen van de krapte in de ene sector kannibaliserend werkt voor een andere sector. Daarom moet er eigenlijk een nationaal masterplan voor de arbeidsmarkt komen. Je moet keuzes maken en dat is ingewikkeld, omdat we dat niet gewend zijn.” 
 
Een bijkomende uitdaging is volgens hem dat werk verandert. “Er zijn technologische ontwikkelingen zoals digitalisering en AI. De vaardigheden die in de toekomst nodig zijn anders dan waar we nu voor opleiden. Daar komen maatschappelijke vraagstukken zoals de energietransitie, de watertransitie, de omslag naar een circulaire economie, de impact van de vergrijzing op de zorg en de geopolitieke spanningen nog bij. Alle knelpunten die daardoor ontstaan zijn niet op gebruikelijke manier van opleiden op te lossen.” 
 
“Deze tijd vraagt om het maken van scherpe keuzes”, zegt Myriam Wedema. Zij werkt al 25 jaar in de arbeidsmarkt-sector en is nu coördinator van het Regionale Mobiliteitsteam (RMT) in Midden-Gelderland. “Je moet accepteren dat niet alles kan. Als regio moet je goed kijken naar de vraag of het werk dat er is en de samenstelling van de bevolking bij elkaar passen.

Vrouw met medewerkster van bakkerij lachen arm in arm
Myriam Wedema

Behoefte aan een agenda

Astrid Huitink, voormalig directeur coöperatieve Rabobank in de regio Gelderland-Zuid en boegbeeld van de bank in Arnhem en omstreken. Zij concludeerde een paar jaar geleden dat het tijd was voor actie. “In 2021 publiceerden we met Rabobank het Lifeport-rapport. We spraken met stakeholders uit heel Zuid-Gelderland over de brede welvaart.” Eén van de conclusies was dat er behoefte is aan een regionale human capital agenda. Daarmee ging ze naar The Economic Board. Dat had al vergelijkbare plannen. “Ik heb mijn relaties gemotiveerd voor het onderwerp en dat overgedragen aan The Economic Board. Zo hebben we twee initiatieven bij elkaar gebracht. 
 
Uiteindelijk ondertekenden ongeveer 35 partijen op 13 april 2023 het Human Capital Akkoord regio Arnhem-Nijmegen. “Inmiddels zijn er meer dan veertig bedrijven, kennisinstellingen en overheden bij betrokken”, zegt Jan van Dellen, directeur van The Economic Board. “Het doel van het akkoord is om op drie gebieden als regio grote stappen te zetten”, legt hij uit. “Dat zijn LLO, oftewel: een leven lang ontwikkelen, het aantrekken en vasthouden van talent en het beter benutten van arbeidspotentieel.

Jezelf ontwikkelen

“Het doel van LLO is dat vraag en aanbod beter op elkaar worden afgestemd, passend bij de arbeidsmarkt nu en in de toekomst ”, vervolgt hij. “Het kost nu veel opleidingstijd bij een werkgever om afgestudeerden de benodigde skills te leren passend bij de functie. Dat is doodzonde. Maar ook om- en bijscholen is heel belangrijk. Als iemand jarenlang wiskundeleraar is geweest, maar nu de energiemarkt of de techniek in wil, dan was dat altijd lastig. Wij willen dat makkelijker maken.” 
 
Kennisinstellingen zetten steeds meer in op dat om- en bijscholen. Op de HAN worden mensen begeleid richting onder andere techniek en ICT. Astrid Hoge is academiedirecteur IT en Mediadesign bij de HAN University of applied sciences. Jezelf ontwikkelen is belangrijk, in elke fase in je leven”, zegt zij. “Bij de HAN is er altijd een manier die daarbij past. De afgelopen jaren hebben zo’n 55 mensen zich omgeschoold richting de ICT en evenveel mensen richting engineering. Er zijn prachtige voorbeelden, zoals een cateraar die in de coronaperiode ICT’er is geworden. Na die omscholing kunnen mensen op diverse plekken in de regio weer aan de slag. In het kader van LLO organiseren we ook masterclasses, zoals ‘AI in de praktijk’. 

Astrid hoge
Astrid Hoge

Fantastische regio

Het tweede doel van het Human Capital Akkoord dat Van Dellen benoemd is het aantrekken en vasthouden van talent. Het is vooral belangrijk om ervoor te zorgen dat mensen na hun studie in de regio blijven, zegt hij. “Te veel studenten weten nog niet goed wat voor mooie bedrijven er hier zitten en zoeken een baan buiten de regio. Er zijn nu projecten waarbij studenten in een jaar tijd bij drie werkgevers kunnen werken. Aan het einde van dat jaar hebben ze een goed beeld gekregen van de loopbaankansen bij regionale werkgevers.”

Van Dellen benadrukt dat de regio veel te bieden heeft. “We hebben hét netwerk in de energie. We zorgen er hier met allerlei innovatie op het gebied van onder meer waterstof en batterijtechnologie voor dat komende generaties nieuwe bronnen aan kunnen boren. Op het snijvlak van hightech en health gebeurt ook heel veel. Daar gaan we als inwoners uiteindelijk allemaal van profiteren.”

“Er zijn hier veel sterke netwerken, vooral in de sectoren zorg, energie en hightech”, zegt ook Hooiveld (The Economic Board). “We mogen soms best wat trotser op onze regio zijn. Het is heel belangrijk dat we jonge mensen hier weten te houden. We moeten hen beter laten zien wat voor kansen de regio biedt.”

Het is ook uitstekend wonen in de regio, vindt iedereen. Van Dellen: “We hebben hier veel groen, maar ook allerlei cultuur, concerten en festivals.” “Deze regio is een waanzinnig mooie plek om te wonen en te werken”, zegt ook Huitink (Rabobank). “Dat verhaal moeten we met zijn allen uit gaan dragen.” Hooiveld woont al dertig jaar in de regio, maar werkte niet zo lang geleden voor The Economic Board in Amsterdam. Hij kent dus de aantrekkingskracht van de Randstad. Maar hij weet ook dat zeker niet alles daar beter is. “Zoek in Amsterdam maar eens een betaalbare plek om te wonen.”

Plekje voor iedereen

Het derde doel van het akkoord is meer halen uit onbenut arbeidspotentieel. Van Dellen: “Er zijn te veel mensen die langs de kant van de arbeidsmarkt staan, die we graag de kans geven om mee te doen.” Dat thema gaat Wedema erg aan het hart. “Ik gun het mensen om mee te kunnen doen op de arbeidsmarkt en geloof echt dat er voor iedereen een plekje is.” Zij was in 2021 betrokken bij het opzetten van het Regionale Mobiliteitsteam in Midden-Gelderland. Dat was in eerste instantie bedoeld om de mensen die door de coronapandemie zonder werk kwamen te zitten weer aan een baan te helpen. Maar al snel werden veel meer mensen geholpen.

Die RMT’s houden eind van dit jaar op te bestaan, maar zeer waarschijnlijk komt er een vervolg in een nieuw jasje. Wedema: “De 35 arbeidsmarktregio’s hebben nu de opdracht gekregen om een Regionaal Werkcentrum te formeren. Dat worden, net als de RMT’s, samenwerkingsverbanden tussen gemeentes, het UWV en verschillende sociale partners, in afstemming met het onderwijs. Zo’n Regionaal Werkcentrum moet dé ingang worden voor inwoners die vragen hebben over werk en scholing, maar ook voor werkgevers die bijvoorbeeld iemand willen aannemen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Nu weten zij vaak niet waar ze naartoe moeten, met al die verschillende loketten.”

Eén van de manieren om arbeidspotentieel beter te benutten is een skillsgerichte aanpak, zo is de overtuiging van Hooiveld (The Economic Board). “De waarde van diploma’s staat buiten kijf, maar ze geven maar voor een beperkt deel weer wat mensen kunnen. In een skillsgerichte arbeidsmarkt maak je veel beter inzichtelijk welke vaardigheden mensen hebben en hoe je die in kunt zetten op de arbeidsmarkt. Door te kijken naar skills kunnen mensen makkelijker overstappen en kun je betere matches maken. Daarmee kun je onbenut arbeidspotentieel beter benutten, maar ook zorgen voor de verschuivingen die nodig zijn. We moeten toe naar een meer wendbare arbeidsmarkt.”

Jan van Dellen
Jan van Dellen

Eerste grote stappen

Er zijn al mooie voorbeelden van hoe de regio samenwerkt rondom het thema arbeidsmarkt. Zowel Huitink als Van Dellen noemen het arbeidsmatchplatform waar onder andere Alliander en TenneT bij betrokken zijn. Dat is een maatschappelijke start-up waarmee de initiatiefnemers en andere bedrijven op basis van skills gaan werven in de energietransitie. De kracht van AI wordt ingezet om de vaardigheden van een werkzoekende te matchen met wat openstaande vacatures vragen.

HAN University of applied sciences noemt een ander voorbeeld van samenwerking vanuit haar eigen ervaring. “Onze studenten Embedded Systems Engineering van HBO-ICT helpen nu mee met het ontwerpen en ontwikkelen van robots die de monteurs van Alliander ondersteunen in ondergrondse transformatorruimtes. De robots zorgen voor meer veiligheid en voor de beschikbaarheid van materialen. Monteurs kunnen daardoor bovendien vaker in hun eentje naar beneden, in plaats van dat het samen moet.”

Het tekenen van het Human Capital Akkoord heeft voor verbeteringen gezorgd, vindt onder meer Van Dellen (The Economic Board). “Natuurlijk heb je de uitdagingen niet binnen een jaar opgelost. Maar we doen met allemaal partijen veel mooie projecten. We zijn er echt nog niet, maar de eerste grote stappen worden gezet.”

HAN University of applied sciences = het belang van samenwerken, onder meer qua om- en bijscholing. “Als we die vraag goed consolideren, dan hoeven bedrijven dat niet meer zelf te doen, maar dan kunnen kennisinstellingen zoals de HAN University of applied sciences die rol gewoon vervullen.” Huitink (Rabobank) ziet veel potentie, maar ook uitdagingen: “Er zijn in de Lifeport-regio heel veel bevlogen en betrokken mensen, maar die zijn vaak verbonden aan een bepaalde gemeente of instantie en ze zijn geen boegbeeld voor de hele regio. De samenwerking kan beter. Als ik bijvoorbeeld iemand tegenkom die bij een bouwbedrijf wil werken, dan breng ik die in contact met een klant van mij. Zo zou iedereen in de regio moeten denken.”

Kim Hooiveld ziet na een paar maanden bij The Economic Board volop kansen. “Ja, we zijn kleiner dan bijvoorbeeld Amsterdam, maar dat biedt ook voordelen. We kunnen daardoor slagvaardiger zijn. Met het Human Capital Akkoord ligt er een goed plan. We zijn nu echt begonnen met samen impact maken.”

Kim Hooiveld
Kim Hooiveld